استودیوی فرش فیلم (تهران، ایران)

یک خانه‌ی خاص برای افراد خاص

استودیوی فرش‌فیلم در تهران پایخت ایران یک ساختمان بی‌نظیر است. درون و بیرونش شفاف و گویاست. این ساختمان دارای موزه‌ای برای فعال مشهور محیط زیست و یک استودیوی فیلم می‌باشد. این ساختمان آجری زرد رنگ، به گونه‌ای توسط شرکت معماری زاو بازسازی شده که متناسب با اقلیم، فرهنگ و مصالح منطقه است. یک طرح بزرگ، که توانست در سال 2017 طرح برگزیده‌ی معماری آجری برای جایزه‌ی فریتز هوگر شود.

همه در ایران دکتر غلام‌علی بسکی را می‌شناسند. بیش از 40 سال است که این مرد 86 ساله به عنوان فعال محیط زیست برای منابع طبیعی کشورش فعالیت می‌کند. سخنرانی‌های او در تلویزیون درباره‌ی اتمام منابع طبیعی ایران، بسیار تاثیرگذار و ماندگار است.

یک اسطوره در ایران

مصاحبه‌های بسکی در تلویزیون و تاک‌شوها الهام‌بخش خیلی از ایرانی‌هاست و به همین دلیل است که او طرفداران زیادی دارد. سبک زندگی و صراحتش در بیان مطالب، وی را به یکی از اسطوره‌ها تبدیل کرده.

زمانی که موضوع بازسازی خانه‌ی او توسط مرتضی فرشباف در تهران پیش آمد، کاملن مشخص بود که این بازسازی، نباید یک بازسازی معمولی باشد. بسکی در شرکت معماری زاو، یکی از شرکت‌های خلاق معماری در تهران، افرادی را پیدا کرد که به فرهنگ و اقلیم اهمیت می‌دهند.

استراتژی دوباره استفاده کردن

"این پروژه به مثابه یک اتاق بازیافتی است." این توصیفی است که زاو از پروژه‌ی خود می‌گوید. استفاده‌ی دوباره از المان‌های معماری و مصالح ساختمان استراتژی اصلی این پروژه است. در همین راستا هم لوله‌های قدیمی دوباره استفاده شدند، هم به عنوان المان‌های فلزی برای پله‌ها و نرده‌ها و هم برای جداکردن اتاق‌ها. آن‌ها برای دیوارها از آجرهای بازیافتی بیرونی و درونی استفاده کردند، در آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی هم از روشویی‌ها و مبلمان سرویس‌ها مجددن استفاده شد.

این ایده و روش تنها شامل کانسپت معماری بومی زمان ما نیست، بلکه تفکرات اقلیمی غلام‌علی بسکی را نیز دنبال و پیروی می‌کند. برای این شرکت معماری " گویایی فضاها" اهمیت بسیاری داشتند و همین توجه در طراحی المان‌ها نیز به چشم می‌خورد. دیوارهای آجری داخلی، المان‌های عمودی و افقی بتنی و مبلمان‌های بازیافتی از جمله این طراحی‌ها هستند.

موزه‌ی کوچک

پایین یک موزه‌ی کوچک از بسکی قرار دارد و بالا اتاق‌هایی برای استودیو فیلم. این ساختمان سه طبقه خیابان و حیاط را به درون خود می‌کشاند، تراس‌ها و ویدها بخش شفاف و فیلتر شده‌ی دنیای خارج را به درون اتاق‌ها هدایت می‌کنند. موزه در طبقه‌ی هم‌کف که شامل کارها و زندگی غلام‌علی بسکی است، ورودی مجزایی دارد و یک اتاق عمومی جدا به حساب می‌آید.

سیر طبقات از بالا به پایین

بقیه طبقات خانه تا زیر سقف شامل استودیوی فرش‌فیلم و مکان‌های گردهم‌ایی است. پله‌های سیمانی قسمت شمالی و هم‌چنین پله‌های فلزی قسمت جنوبی، دید بازی ایجاد می‌کنند و سبب می‌شوند چشم جهت ارتباط این طبقه‌های چند منظوره را به خوبی درک و دنبال کند. تراس بام هم فضایی است برای سینمای روباز و مکانی برای گردهم‌آیی همه‌ی هنرها.

سیمان لیسه به عنوان متریال پایه و اصلی ساختمان برای درون و بیرون انتخاب و اجرا شد. در کل این بازسازی بر مبنای ایده‌ی دوباره استفاده کردن در مقابل منطق بازار تولید محصولات بنا شده است.

خانه‌ای با یک پیام قاطع

استودیوی فرش‌فیلم یک پیام سیاسی و معماری را به اطراف خود منتقل می‌کند. در تهرانی که بیش از 20 میلیون جمعیت دارد، بی‌شک جایگزین کردن معماری بازیافتی مزایای بسیاری دارد. ساختمان بازسازی شده‌ی استودیوی فرش توسط معماران زاو، با آن آجرهای اصیل زرد رنگ و پله‌های مرکزی با پنجره‌های عمودی‌اش، یک بیان مشخص از همین حرف است.