ویلای چشمچران
سایت وسیع است؛ پای تپههای مینودشت واقع است و شیبی آرام دارد. آیا امکان حفظ و تقویت شخصیت طبیعی این سایت و طراحی فضاهای کاربردی در آن وجود دارد؟ آیا وسوسه گذاشتن حجم معماری روی این زمینه جذاب و استفاده از خاصیت قاب گرفتن این مناظر توسط معماری قابل چشمپوشی است؟
انتخاب مکان قرارگیری اقامتگاه تصمیم اساسی بود. جرم معماری در زمینی فراموش شده و غیرفعال در گودی کنار حوضچه ذخیره آب باران با امکان بهره بردن از زنجیره “دیدن” مناظر قرار گرفت، در تقاطعی استراتژیک و چهارسویه. برای طراحی فضاهای داخلی نیز، تیم طراحی هدفی مشابه را دنبال میکرد: امکان دید و ارتباط حداکثری با استخر، مزرعه و مناظر کوهپایهای اطراف و امتداد دادن باغ به داخل فضا. برای بدست آمدن این هدف، دیاگرام و ارتباط فضایی روتین و آشنای فضاهای اقامتی ییلاقی (ویلا) به چالش کشیده شد. ما در عوض طراحی فضاهای ارتباطی و هال در میان اتاقها و فضاهای عمومی که در دیاگرام فضایی ویلاها مرسوم است، این فضاها را چنان گسترش دادیم که فضاهای دیگر را در بر بگیرد و مثل تراسی گسترده یک فضای آزاد و نیمه باز ایجاد کند. این تراس تبدیل به پلتفرمی شد که امکان فعالیت های گوناگون را نیز به کاربر میداد. بستری که مرزی برای فعالیت های داخل فضا و خارج آن باقی نمیگذاشت. در مرحله بعد با ارتفاع دادن این محدوده از زمین تا تاج درختان زیتون، آن را تبدیل به عامل اصلی برای ارتباط مستقیم با حوضچه ذخیره آب و مزرعه کردیم، به طوری که حالا تپهها و مزارع، باغ زیتون، استخر و گلخانهها و باغات مبارکآباد از ترازی تازه توسط معماری قابل لمستر شدند. ما عنصری برای وارد کردن باغ و فعالیتهایی که در آن اتفاق میافتد به داخل ایجاد کرده بودیم و در عین حال کیفیت “دیدن” مناظر را هم ارتقا داده بودیم.
فضاهای اقامت را هم تفکیک کردیم تا فضای باغ (باز) را در آنها امتداد یابد و این فضاها را کمی نسبت به هم جابهجا کردیم تا امکان دید به چهار جهت برای هر سه فضا فراهم باشد. همچنین فضاهای جمعی بسته و نیمهباز مجموعه نیز از ترازی بالاتر با پله به پلتفرم و سایر فضاها مرتبط شدهاند. در واقع پلتفرم ارتباط دهنده کل فضاهای این مجموعه است که استقلال کارکردی و دسترسی آنها را نیز تامین میکند و خود نیز کارکرد مهتابی تفریحی و دک کنار استخر را دارد. این صفحه که میزبان معماری “چشمچران” است بهسان رد تیغ بر باقی محوطه اثر گذاشته است. خطی قوی و پررنگ که در پایین آن، منظر حضور یافته و خود را برای بودن مخاطبان و اتفاقات حضورشان آماده کرده است.
پلهها که به عنوان قویترین عنصر ارتباطی با سنگهای محلی ساخته شدهاند، امتداددهندهای همجنس از منظر و زمینه هستند که معماری و سایت را یکپارچه میسازند. گویی همهچیز بر روی چینخوردگیهای طبیعی بنا شده به طوری که به نظر میرسد لنداسکیپ در ادامه مزرعه و تپهها، بهطوریکه دامنه تپهها امکان گسترش آنها را فراهم آورده و بخشی از آنچه که تصمیم بر ساختش بوده در آن پهن شده است. به این ترتیب مخاطب از امکان گردش در تراز مزرعه و تجربه “بودن” در شرایط مختلف بهرهمند است، در حالیکه میتواند آرام آرام خود را به ترازهای دیگری برای تجربیات جدید از مزرعه و باغ برساند.
اعداد و ارقام
این کار در مدت یک سال طراحی و اجرا شده است. برای انجام آن مبلغ 450 میلیون تومان هزینه شده است که هزینه ساخت هر مترمربع بنای مفید آن 100/1 میلیون تومان خواهد بود.
چشمچران توسط نیروهای بومی ساخته شده و تنها نیروی کار غیربومی آن “آوانداد” تولید کننده صفحات کابینت و مصالح ساختمانی است.
بواسطه انجام این پروژه یکی از معادن سنگ غیرفعال محلی بازگشایی شد و حدود 1000 نفر کارگر و استادکار سنگکار از مینودشت مشغول به کار شدند و به اقتصاد محلی سود رسیده است.
جایزهها
مسابقه Dezeen | 2018 | طرح برگزیدهجایزه معمار | 2017 | رتبهی اول
انتشارات
مجله Design Diffusion Newsمجله معمار
اخبار
مجله Design Diffusion News (DDN) شمارهی 261طرح منتخب- مسکونی- جایزه Dezeen 1397
مجله معمار شمارهی 106
Dezeen
رتبهی اول- بخش مسکونی: تک واحدی- جایزه معمار 1396